NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF’İN DEVAMI:
276 - (1280) حدثنا
يحيى بن يحيى.
قال: قرأت على
مالك عن موسى
بن عقبة، عن
كريب مولى ابن
عباس، عن
أسامة بن زيد
أنه سمعه يقول:
دفع
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم من عرفة.
حتى إذا كان
بالشعب نزل
فبال. ثم توضأ
ولم يسبغ
الوضوء. فقلت
له: الصلاة قال "الصلاة
أمامك". فركب.
فلما جاء
المزدلفة نزل
فتوضأ. فأسبغ
الوضوء. ثم
أقيمت الصلاة
فصلى المغرب.
ثم أناخ كل
إنسان بعيره
في منزله. ثم
أقيمت العشاء
فصلاها. ولم
يصل بينهما
شيئا.
{276}
Bize Yahya b. Yahya
rivayet etti. (Dediki): Mâlik'e Mûsâ b. Ukbe'den dinlediğim, onun da İbnİ
Abbâs'ın azatlısı Kureyb'den, onun da Usâmetü'bnü Zeyd'den naklen rivayet
ettiği şu hadîsi okudum: Kureyb, Usâme'yi şunları söylerken işitmiş:
«Resulullah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Arafat'tan sökün etti. Şi'be geldiği vakit,
hayvanından inerek küçük abdest bozdu. Sonra abdest aldı, fakat abdesti
mükemmel şekilde almadı. Ben, kendisine:
— Namaza buyurun! dedim; Resulullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem) :
— Namaz ilerdedir! diyerek hayvanına bindi.
— Müzdelife'ye gelince hayvanından inerek
abdest aldı, bu sefer mükemmel bir abdest aldı, sonra namaz için kaamet
getirildi ve akşam namazını kıldı. Sonra herkes hayvanını menziline yatırdı,
ondan sonra yatsı için kaamet getirildi. Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve
Sellem) onu da kıldı. Bunların arasında başka namaz kılmadı.»
277 - (1280) وحدثنا
محمد بن رمح.
أخبرنا الليث
عن يحيى بن سعيد،
عن موسى بن
عقبة مولى
الزبير، عن
كريب مولى ابن
عباس، عن أسامة
بن زيد. قال:
انصرف
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم بعد الدفعة
من عرفات إلى
بعض تلك
الشعاب،
لحاجته. فصببت
عليه من
الماء. فقلت:
أتصلي ؟ فقال
"المصلى أمامك".
{277}
Bize Muhammed b. Rumh
rivayet etti. (Dediki): Bize Leys, Yahya b. Said'den, o da Zübeyr'in azatlısı
Mûsâ b. Ukbe'den, o da İbni Abbâs'ın azatlısı Kureyb'den, o da Usâmetü'bnü
Zeyd'den naklen haber verdi. Usâme şöyle demiş:
«Resûlullah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem), Arafat'tan sökün ettikten sonra haceti için şu
dağ yollarından birine çekildi. Müteakiben ben kendisine su döktüm ve :
— Namaz kılacakmısın? diye sordum. Resulullah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem):
— Namaz kılacak yer ilerdedir! buyurdular.
278 - (1280) وحدثنا
أبو بكر بن
أبي شيبة. قال:
حدثنا عبدالله
بن المبارك. ح
وحدثنا أبو
كريب (واللفظ
له) حدثنا ابن
المبارك عن
إبراهيم بن
عقبة، عن كريب
مولى ابن
عباس. قال:
سمعت
أسامة بن زيد
يقول: أفاض
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم من
عرفات. فلما
انتهى إلى
الشعب نزل
فبال. (ولم يقل
أسامة: أراق
الماء) قال:
فدعا بماء
فتوضأ وضوءا
ليس بالبالغ.
قال فقلت: يا
رسول الله ! الصلاة.
قال "الصلاة
أمامك" قال: ثم
سار حتى بلغ جمعا.
فصلى المغرب
والعشاء.
{278}
Bize Ebû Bekir b. Ebî
Şeybe rivayet etti. (Dediki): Bize Abdullah b. Mübarek rivayet etti. H.
Bize Ebû Kureyb de
rivayet etti. Bu lafız onundur. (dediki: Bize İbni Mübarek, İbrahim b. Ukbe'den
o d» İbni Abbâs'ın azatlısı Kureyb'den naklen rivayet: etti. Kureyb şöyle
demiş: Ben, Usâmetü'bnü Zeyd'i şunu söylerken işittim:
«Resulullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem}, Arafat'tan çekildi, Şi'b'e varınca (hayvanından) inerek
küçük abdest bozdu. — Usâme: Su döktü, dememiş — Müteakiben su isteyerek pek
mübalağalı olmayan bir abdest aldı. Ben:
— Yâ Resûlallah! Namaza
buyurun! dedim. Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) :
—- Namaz ilerdedir!
buyurdu. Sonra yola revân olarak Müzdelife'ye vardı. Ve orada akşamla yatsıyı
(birlikde) kıldı.
279 - (1280) وحدثنا
إسحاق بن
إبراهيم.
أخبرنا يحيى
بن آدم. حدثنا
زهير أبو
خيثمة. حدثنا
إبراهيم بن
عقبة. أخبرني
كريب
أنه سأل
أسامة بن زيد:
كيف
صنعتم حين ردفت
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم عشية
عرفة ؟ فقال:
جئنا الشعب
الذي ينيخ
الناس فيه
للمغرب. فأناخ
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم ناقته وبال
(وما قال:
أهراق الماء)
ثم دعا
بالوضوء فتوضأ
وضوءا ليس
بالبالغ.
فقلت: يا رسول
الله
الصلاة. فقال
"الصلاة أمامك"
فركب حتى جئنا
المزدلفة.
فأقام المغرب.
ثم أناخ الناس
في منازلهم.
ولم يحلوا حتى
أقام العشاء
الآخرة. فصلى.
ثم حلوا. قلت:
فكيف فعلتم
حين أصبحتم ؟
قال: ردفه
الفضل بن
عباس. وانطلقت
أنا في سباق
قريش على رجلي.
{279}
Bize İshâk b. İbrahim
rivayet etti. (Dediki): Bize Yahya b. Adem haber verdi. (Dediki): Bize Ebû
Hayseme Züheyr rivayet etti. (Dediki): Bize İbrâhîm b. Ukbe rivayet etti.
(Dediki): Bana Kureyb haber verdi ki kendisi Usâmetü'bnu Zeyd'e:
— Arafat gecesi Resulullah (Sallallahu Aleyhi
ve Sellem}'in terkisine bindiğin vakit ne süratle hareket ettiniz? diye sormuş.
Usâme:
— Halkın akşam namazı için develerini
çöktürdükleri Şi'b'e geldik. (Orada)
Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem} de devesini çöktürdü ve
bevletti.
— Usâme su döktü,
dememiş.— Sonra abdest suyu isteyerek pek mübalâğalı olmayan bir abdest aldı.
Ben:
— Yâ Resûlallah! Namaza buyurun! dedim;
Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) :
— Namaz ilerdedir! buyurdu ve hayvanına binerek
Müzdelife'ye geldik. (Orada) akşam namazını edâ etti. Sonra halk konak
yerlerinde develerini çöktürdüler. Ama yüklerini çözmemişlerdi ki yatsı namazı
için ikaamet getirildi, Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem), onu da kıldı.
Sonra halk yüklerini çözdüler.
Ben (Usâme'ye) :
— Sabahladığınız zaman ne yaptınız? diye
sordum; Usâme :
— (Bu sefer) onun terkisine Fadl b. Abbâs
bindi. Ben yaya olarak Kureyş'in önden gidenleriyle birlikte yola revân oldum;
dedi.
280 - (1280) حدثنا
إسحاق بن
إبراهيم.
أخبرنا وكيع.
حدثنا سفيان
عن محمد بن
عقبة، عن
كريب، عن أسامة
بن زيد ؛ أن
رسول الله صلى
الله عليه وسلم
لما أتى النقب
الذي ينزله
الأمراء نزل
فبال. (ولم يقل:
أهراق) ثم دعا
بوضوء فتوضأ
وضوءا خفيفا.
فقلت: يا رسول
الله ! الصلاة.
فقال "الصلاة أمامك".
{280}
Bize İshâk b. İbrahim rivayet
etli. (Dediki): Bize Vekî' haber verrdi. (Dediki): Bize Süfyân, Muhammed b.
Ukbe'den o da Kureyb'den, o da Usametü'bnu Zeyd'den naklen rivayet etti ki
Resûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem), Ümerânın konakladığı boğaza geldiği
vakit (hayvanından) inerek bevletmiş. —Usâme burada da: Su döktü, dememiş.—
Sonra ahdest suyu isteyerek hafif bir abdest almış.
(Usâme
Demişki): «Ben :
— Yâ Resulallah! Namaza buyurun! dedim.
Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem}:
— Namaz ilerdedir! buyurdular.»
281 - (1280) حدثنا
عبد بن حميد.
أخبرنا
عبدالرزاق.
أخبرنا معمر
عن الزهري، عن
عطاء مولى
سباع، عن
أسامة بن زيد
؛ أنه كان
رديف رسول
الله صلى الله
عليه وسلم حين
أفاض من عرفة.
فلما جاء
الشعب أناخ راحلته.
ثم ذهب إلى
الغائط. فلما
رجع صببت عليه
من الإداوة
فتوضأ. ثم ركب.
ثم أتى
المزدلفة.
فجمع بها بين
المغرب والعشاء .
{281}
Bize Abd b. Humeyd
rivayet etti. (Dediki): Bize Abdurrazzâk haber verdi. (Dediki): Bize Ma'mer,
Zührî'den, o da Sibâ'ın azatlısı Atâ'dan, o da Usâmetü'bnü Zeyd'den naklen
haber verdiki
Arafâl'tan çekildiği
vakit kendisi, Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem}'in terkisindeymiş.
Si'b'e gelince Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) devesini çöktürmüş, sonra
helaya gitmiş. (Usâme Demişki): «Heladan döndüğü vakit ben, kendisine bir
kaptan su döktüm de abdest aldı. Sonra hayvanına binerek Müzdelife'ye geldi ve
orada akşamla yatsıyı birlikte kıldı.
İzah:
Bu hadîsi Buhârî «Vudu»
ve «Hacc» bahislerinde; Ebû Dâvûd ile Nesâî de «Hacc» bahsinde tahrîc
etmişlerdir.
Hadîs-i şerîf bundan
bir bâb önce Müslim'de de geçmiş ve bâzı ahkâmı orada görülmüştü. Burada da
bâzı yerlerinin îzâhı ile geri kalan hükümlerini görelim:
Hadîsin muhtelif
rivayetlerinde râvinin «Usâme su döktü, demedi.» şeklinde îzâha lüzum görmesi,
hadîsi işittiği gibi rivayet ettiğini anlatmak içindir. Yâni hadîs, lâfzı ile
değil de manâsıyla nakletmiş olsa, bu gibi yerlerde bevlden kinaye olmak üzere
«Su döktü» diyecekti.
«Ama yüklerini
çözmemişlerdi...» cümlesi «tamamen yerlerine yerleşmemişlerdi.» mânâsına da
gelebilir.
Ümerâ'dan murâd: Benî
Ümeyye hükümdarlarıdır.
Bu zevat, o yere
geldiklerinde hayvanlarından iner, akşam namazını yatsının vakti gelmeden
kılarlarmış. Rivayete göre İkrime onların bu yaptığını beğenmemiş ve
«Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bu yeri hela ittihâz etmişti,
sizlerse namazgah yaptınız.» demiştir.
Rivayetlerin birinde
zikri geçen «Sibâ'in azatlısı Ata'» bâzı nüshalarda «Ümmü Sibâ'in azatlısı.»
diye kaydedilmişse de bunların ikisi de mâruf değildir.
Bu zâtın meşhur olan
ismi: Benî Sibâ'ın azatlısı olmasıdır.
Buhâri târihinde İbni
Ebî Hatim de «Kitâbü'l-Cerh ve't-Ta'dîl»inde onu bu isimle zikretmişlerdir.